Separacja to formalne rozdzielenie małżonków, które różni się od rozwodu głównie tym, że choć wspólne pożycie ulega rozkładowi, to związek małżeński trwa nadal, uniemożliwiając wejście w nowy związek małżeński. Wiele osób zastanawia się, czy w przypadku separacji można ubiegać się o alimenty od współmałżonka. Poniżej przedstawiamy zasady dotyczące prawa do alimentów w separacji oraz okoliczności, w których jedna ze stron może się o nie starać.
Separacja, a obowiązek alimentacyjny
W przypadku separacji stosowane są przepisy prawne bardzo zbliżone do tych obowiązujących przy rozwodzie. Jeśli małżonek zostaje uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a separacja pogarsza sytuację materialną drugiego współmałżonka, istnieje podstawa do przyznania alimentów bez konieczności udowadniania, że małżonek żądający wsparcia jest w niedostatku. W sytuacji separacji bez orzeczenia o winie, sytuacja alimentacyjna przypomina bardziej dobrowolną pomoc – każda ze stron ma prawo ubiegać się o wsparcie, jeśli jest w stanie wykazać stan niedostatku.
Separacja prawna jest regulowana wyrokiem sądowym i wiąże się z obowiązkiem dostosowania się do wytycznych dotyczących alimentów, takich samych jak przy rozwodzie. Jednakże, aby wystąpić o alimenty, konieczne jest uprzednie uzyskanie orzeczenia separacyjnego, ponieważ sama faktyczna rozłąka, gdy małżonkowie przestają mieszkać razem, nie jest równoznaczna z separacją w sensie prawnym.
Kto może żądać alimentów podczas separacji?
Obowiązek alimentacyjny w trakcie separacji może dotyczyć zarówno małżonka winnego rozkładu pożycia, jak i tego, który nie został uznany za winnego. Istnieją jednak istotne różnice:
- Separacja z orzeczeniem o winie: Jeśli sąd wyda wyrok separacyjny, wskazując jednego z małżonków jako winnego rozpadowi małżeństwa, a sytuacja finansowa drugiego współmałżonka ulega pogorszeniu, osoba niewinna ma prawo domagać się alimentów, bez potrzeby udowadniania, że znajduje się w niedostatku. Małżonek uznany za winnego ma obowiązek wsparcia, które ma na celu zapewnienie stabilności finansowej drugiej strony.
- Separacja bez orzeczenia o winie: W przypadku separacji bez wskazania winnego, sytuacja finansowa obu małżonków jest traktowana na równi. Małżonek żądający alimentów musi udowodnić, że jego sytuacja materialna jest trudna i żyje w niedostatku. W takim przypadku każda ze stron może zwrócić się do sądu z żądaniem przyznania alimentów. Obowiązek alimentacyjny może być przyznany także wzajemnie, jeśli oboje małżonkowie tego wymagają i są w stanie wykazać, że ich sytuacja finansowa wymaga wsparcia.
Czy obowiązek alimentacyjny podczas separacji może wygasnąć?
Choć obowiązek alimentacyjny w separacji jest zbliżony do tego po rozwodzie, różnica polega na tym, że separacja wyklucza możliwość ponownego zawarcia związku małżeńskiego. Małżonek, który otrzymuje alimenty, nie może wejść w nowy związek, a więc nie ma możliwości, aby obowiązek ten wygasł w wyniku jego małżeństwa z inną osobą. W praktyce oznacza to, że obowiązek alimentacyjny istnieje przez cały czas trwania separacji, a możliwość jego zakończenia może być rozpatrywana dopiero wtedy, gdy para zdecyduje się na rozwód.
Jeśli małżonek otrzymujący alimenty zostanie uznany za wyłącznie winnego w przypadku rozwodu, obowiązek alimentacyjny małżonka płacącego alimenty może wygasnąć. Ponadto, w przypadku orzeczenia separacji bez wskazania winnego, oboje małżonkowie mają prawo do wystąpienia o zaprzestanie obowiązku alimentacyjnego, jeśli zmienią się okoliczności ich sytuacji materialnej.
Podsumowanie
Separacja daje małżonkom możliwość formalnego rozdzielenia życia osobistego, bez zrywania więzi prawnej. Obowiązek alimentacyjny w czasie separacji działa na zasadach zbliżonych do tych obowiązujących po rozwodzie. Małżonek niewinny rozpadowi pożycia może otrzymać alimenty nawet bez konieczności wykazywania niedostatku, natomiast przy separacji bez orzeczenia winy, każda ze stron ma równe prawo do domagania się wsparcia finansowego, o ile wykaże, że jej sytuacja finansowa wymaga takiego wsparcia.
Separacja, mimo że wiąże się z podobnymi obowiązkami finansowymi jak rozwód, nie kończy obowiązku alimentacyjnego poprzez zawarcie nowego związku przez otrzymującego wsparcie.
