Alimenty to świadczenia mające na celu zabezpieczenie podstawowych potrzeb osoby uprawnionej do ich otrzymania. Choć najczęściej kojarzone są z obowiązkiem alimentacyjnym rodziców względem dzieci, przepisy prawa przewidują również alimenty na rzecz byłego małżonka. Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), obowiązek ten dotyczy dostarczania środków niezbędnych do utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania, jeśli osoba uprawniona znajduje się w trudnej sytuacji materialnej.
Alimenty na Rzecz Małżonka po Rozwodzie
W wyroku rozwodowym sąd może orzec o obowiązku alimentacyjnym jednego z małżonków względem drugiego, jeśli zaistnieje taka potrzeba. Proces dochodzenia alimentów rozpoczyna się na wniosek złożony podczas sprawy rozwodowej lub poprzez złożenie osobnego pozwu po zakończeniu postępowania rozwodowego. Małżonek, który chce dochodzić alimentów, musi złożyć odpowiednie dokumenty na rozprawie lub dostarczyć je w formie pisemnej drugiemu małżonkowi.
Wina Rozkładu Pożycia a Prawo do Alimentów
Jednym z kluczowych aspektów, które wpływają na możliwość otrzymania alimentów, jest kwestia winy w rozpadzie małżeństwa. Możemy rozróżnić dwie podstawowe sytuacje:
- Oboje małżonkowie są winni lub oboje niewinni: Gdy sąd uzna, że oboje małżonkowie są winni lub zaniecha orzekania o winie, obie strony są traktowane równorzędnie w kwestii odpowiedzialności za rozpad pożycia. W takiej sytuacji rozwiedziony małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego i jednocześnie znajduje się w niedostatku, może żądać alimentów od byłego partnera. Niedostatek ten oznacza, że osoba nie posiada wystarczających środków na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb, które wykraczają poza minimalne wymagania egzystencjalne. Taki obowiązek alimentacyjny może wygasnąć po pięciu latach od orzeczenia rozwodu, choć sąd może wydłużyć ten okres w wyjątkowych okolicznościach, takich jak choroba osoby uprawnionej.
- Tylko jeden z małżonków jest winny: Jeśli sąd uzna, że winę za rozpad małżeństwa ponosi wyłącznie jeden z małżonków, osoba niewinna może domagać się alimentów bez konieczności wykazywania stanu niedostatku. Wystarczy, że wykaże pogorszenie swojej sytuacji materialnej na skutek rozwodu. Z drugiej strony, małżonek uznany za wyłącznie winnego nie może domagać się alimentów, nawet jeśli znajdzie się w niedostatku.
Wysokość Alimentów
Ustalanie wysokości alimentów na byłego małżonka jest kwestią indywidualną, zależną od dwóch czynników: usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej oraz możliwości finansowych osoby zobowiązanej. Sąd rozważa, jakie zarobki byłby w stanie osiągnąć zobowiązany, wykorzystując swoje zdolności i doświadczenie zawodowe, a nie tylko to, ile aktualnie zarabia. Alimenty powinny zaspokajać potrzeby takie jak mieszkanie, jedzenie, opieka zdrowotna oraz inne wydatki niezbędne do godnego życia.
Kiedy Obowiązek Alimentacyjny Wygasa?
Obowiązek alimentacyjny między byłymi małżonkami wygasa w kilku przypadkach. Są to między innymi:
- zawarcie nowego małżeństwa przez osobę uprawnioną do alimentów,
- śmierć którejkolwiek ze stron,
- istotna zmiana okoliczności finansowych lub osobistych, która powoduje, że dalsze świadczenie alimentów przestaje być uzasadnione.
Alimenty na małżonka stanowią istotne zabezpieczenie dla osób, które po zakończeniu związku mogą znaleźć się w trudnej sytuacji materialnej. Przepisy regulujące ten obowiązek mają na celu utrzymanie równowagi między potrzebami osoby uprawnionej a możliwościami finansowymi zobowiązanego, z uwzględnieniem okoliczności rozwodu i winy za rozkład pożycia.
